می خواستند صنعت نفت کشور را به بن بست بکشانند اما اقتدار نظام بالاتر از همه است

مدیر عامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در گفتگوی اختصاصی با پایگاه خبری( آنزان آنلاین)

شرکت ملی مناطق نفت‌خیزِ جنوب، بزرگترین شرکت نفت و گاز در ایران، وابسته به شرکت ملی نفت ایران است و در زمینه اکتشاف، توسعه و تولید، فرآورش و انتقال نفت خام و گاز طبیعی، همچنین تولید میعانات گازی فعالیت می‌نماید. ریشه‌های تأسیس این شرکت به سال ۱۹۷۱ و راه‌اندازی شرکت اُسکو، در شهر مسجدسلیمان بازمی‌گردد. شکل کنونی این شرکت پس از انقلاب ۱۳۵۷، با ادغام دارایی‌های شرکت اُسکو و شرکت عملیات غیرصنعتی، تحت نام مدیریت مناطق نفت‌خیز، شکل گرفت. پس از جنگ ایران و عراق، به مدیریت تولید مناطق خشکی، تغییرنام داد و در سال ۱۳۷۷ در پی تجدید ساختار و سازماندهی مجدد، نام آن به شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب تغییر پیدا کرد. اکنون دفتر مرکزی این شرکت در اهواز مستقر می‌باشد.
شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب هم ‌اکنون حدود ۸۰درصد از نفت و ۱۶ درصد از گاز ایران را تولید می‌کند، به‌طوری که توان تولید ۳ میلیون بشکه نفت خام و ۲٫۵ میلیارد فوت مکعب (معادل ۷۰ میلیون مترمکعب) گاز طبیعی و همچنین ۱۳۰ هزار بشکه میعانات گازی در روز را دارد.

این گروه صنعتی به عنوان شرکت تابعه‌ای از شرکت ملی نفت ایران، مسئولیت برنامه‌ریزی، مدیریت مخازن و بهره‌برداری از ۶۵ میدان نفتی و گازی، با مجموع بیش از ۳۳۰ میلیارد بشکه نفت خام درجا (۹۳ میلیارد بشکه قابل برداشت) و بالغ بر ۴۲۰ تریلیون فوت مکعب، گاز طبیعی درجا را برعهده دارد.

در همین رابطه گفتگویی با مهندس علیرضا دانشی مدیر عامل این شرکت انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:

با توجه به شرایط کشور و تحریم های بین المللی، وضعیت تولید نفت در چنین موقعیتی چگونه است؟

بله. شرایط کشور یک شرایط تحریمی است و از بعضی زوایا قاعدتاً بسیار تاثیرگذار بوده مثل بحث فروش نفت اما در زمینه تولید نفت مشکل چندانی نداشتیم خاصه اینکه بنا به سیاست های اعلامی دولت و وزارت نفت تکالیفی را در این زمینه به ما اعلام کردند که ابتدا به ساکن، بحث تولید نفت برای تامین خوراک پالایشگاه ها و پتروشیمی های داخل کشور بوده که تاکید بر این بوده است که نفت بصورت حداکثری تولید شود و از این مقدار آن بخشی را که سیستم فروش نفت ما یعنی امور بین الملل و بقیه بازوها بتوانند به فروش برسانند و مابقی هم که خوراک داخلی بود.
همانطور که عرض شد ما از نظر تولید قطعه و تولید نفت خیلی تحت تاثیر تحریم ها قرار نگرفتیم بطوری که بعنوان یک چالش جدی وزارت نفت را درگیر کند یا خدای نکرده تولید را قفل کند یا کاهش شدید بدهد. لذا ما با توجه به پتانسیل تولید از مخازن در تمام ادوار، چه قبل از تحریم و چه بعد از تحریم حداکثر تلاشمان را کردیم که تولید حداکثری داشته باشیم منتها تولید صیانتی حداکثر و نه تولید به هر قیمتی. تولید صیانتی هم خود، یک تعریف خاص فنی دارد که تولید مستمر و برداشت حداکثری بهینه هست. یعنی اگر الان تحریم ها برداشته شوند، ما آمادگی داریم که به شرایط پیش از تحریم برگردیم و در برخی از مخازن حتی بیشتر از دوران پیش از تحریم میتوانیم تولید داشته باشیم و نیاز کشور را تامین کنیم و جایگاه اصلی خودمان را دوباره در این بازار، یعنی در حوزه صادرات نفت، پیدا کنیم. خوشبختانه در این مدت با تلاش همه نیروی عملیاتی و فنی، خوراک پالایشگاه ها تامین شد و حتی یک روز ما وقفه تولید و یا کمبود تولید، جهت تامین خوراک پالایشگاه های کشور را نداشتیم و به هر میزان که این بخش ها ظرفیت داشتند و اعلام ظرفیت کردند توانستیم نفت تولید کنیم و در اختیارشان قرار دهیم. الان هم آمادگی صددرصد داریم که به شرایط تولید پیش از تحریم برگردیم و در جهت تامین خوراک قبلی پتروشیمی ها تمام تلاش صورت گرفته و وضعیت مطلوبی وجود داردکه در آینده از قبل هم بهتر خواهد شد.

• با توجه به گستردگی حوزه عملیاتی این شرکت، چه عقب ماندگی هایی از گذشته موجود بوده و با توجه به اینکه هنوز چند ماهی از استقرار مدیریت جدید نگذشته در همین مدت کوتاه، مدیریت جدید توانسته است به جبران عقب ماندگی های گذشته بپردازد؟

عقب ماندگی ها در بخش های مختلف بسیار زیاد و متنوع هستند و این عقب ماندگی ها فقط شامل بخش فنی یا تاسیسات یا توسعه و یا نیروی انسانی نیست. تقریباً در تمام زوایا و جوانب عقب ماندگی های خودساخته ای که دال بر بی تدبیری بوده، داریم و از آن حالت ایده الی که سازمان نفت و مناطق نفتخیز جنوب و شرکت ملی نفت باید به آنجا برسد از آن نقطه آرمانی خیلی فاصله داریم. متاسفانه از دولت قبل در همه بخش ها عقب ماندگی های محسوسی مشاهده می شود و رفع برخی از این کوتاهی ها، نه به تحریم وابسته است و نه به منابع موجود مرتبط است. بلکه ناشی از بعضی دستورهای مدیریتی و نگاه مدیریتی بوده که با نادیده گرفتن ظرفیت و توان داخل به نوعی نه تنها از آن ظرفیت ها هیچ استفاده ای نشد بلکه دستور عدم استفاده بهینه از توان داخلی را هم دادند و اگر هم در بخش هایی می توانستیم از توان داخلی استفاده کنیم باز این بخشنامه ها به ما دیکته می کرد که جهت گیرانه و از برخی روش های منسوخ که سازمان را به بیراهه می برد استفاده کنیم. بعنوان شاهد مثال می توانیم بگوییم که برای ما توان تعمیرات سیستم دوار یکی از چیزهایی ست که اهمیت دارد بخصوص در بحث کمپرسورها و توربین ها.
در این زمینه ما توان داخلی بسیار بالایی داریم. هم برای تعمیر اینها و هم برای بهینه سازی و به سرویس آوردن این سیستم ها که بتوان حجم قابل ملاحظه ای در روز تولید پایدار کرد. منتهی بخشنامه هایی که صادر می شد ما را مکلف می کرد که از این توان صرف نظر کنیم و حق استفاده از ان را نداشتیم و حتی برای کالاهای بسیار ضروری و مهم که اهمیت زیادی در صنعت نفت داشتند نیز همین گونه بود که از داشتن و خرید اینها هم منع شدیم و این نشان می داد که اراده ای پشت این قصه هست که در حقیقت توان تولید ما را کاهش بدهد، تولید کشور را متاثر و وابسته به مولفه هایی کند که واقعا نمی دانیم از چه دیدگاهی باید به ان نگاه کنیم. اگر به چنین نگاه و عملکردی خیانت نگوییم که کلمه بسیار سنگینی است، اما گویا تلاش بر این بوده که صنعت نفت را به بن بست بکشانند ولی اقتدار نظام بالاتر از همه است.

در چنین شرایطی ما مجبور شدیم که کالاهایی را که از سنوات قبل خریده بودیم و بسیار ضروری بوده است را مصرف کنیم و برای کوچکترین قطعه ای که سیستم دوار ما را راه اندازی می کرد و سرویس می داد دست ما از این قطعه خالی شد چرا که مجوزی برای خرید اینها نداشتیم. علی رغم اینکه ما با مبلغ بسیار ناچیزی هم می توانستیم از وقفه تولید جلوگیری کنیم ولی متاسفانه این اجازه به ما داده نمی شد که این کالاها را تامین کنیم تا برای اقدامات ضروری بتوانیم در وقت و زمان لازم استفاده کنیم. اینها موارد مهمی است که می توان گفت باعث عقب ماندگی های تحمیلی زیادی به سیستم شد و به نوعی بخشی از توان فنی و عملیاتی ما را گرفت و الان هم برای رسیدن به ان نقطه بهینه باید فوق العاده تلاش کنیم که جبران عقب ماندگی های گذشته را بنماییم.

الان الحمدالله با دستورات خوبی که وزیر محترم و مدیرعامل شرکت ملی نفت صادر کرده اند و مجوزهایی که داده اند، بخشنامه های وزیر قبل را ملغی کرده و در بحث ماشین های دوار و تامین قطعات موردنیاز اقدامات خوبی صورت گرفته ولی تا رسیدن به آن نقطه بهینه ما هنوز فاصله داریم و فعلا باید عقب ماندگی های قبل را جبران کنیم که به وضعیت مطلوب برسیم.

همانگونه که می دانید بخشی از تاسیسات و تکنولوژی های صنعت نفت، مربوط به دهه ها قبل است بگونه ای که می توان آنرا فرسوده نامید. برنامه شما برای به روزرسانی و نوسازی این تاسیسات و تکنولوژیها چیست؟

در مورد تاسیسات صنعت نفت در حقیقت درصد قابل ملاحظه ای از تاسیساتی که داریم به دوران قبل از انقلاب برمی گردد و برای نوسازی و بازسازی اینها برنامه های زیادی دنبال شده ولی اقدامات موثری صورت نگرفته است. یقیناً برای ما استفاده از نوآوری ها و فناوری هایی که در صنعت وجود دارد بسیار حائز اهمیت است و برای اینکه از این قافله عقب نمانیم وزیر محترم و مدیر عامل شرکت ملی نفت در یک اقدام کم سابقه مجوزی صادر فرموده اند که می توانیم برای نوسازی و بازسازی این تاسیسات اقدام نمائیم. خوشبختانه اقدامات موثری در این بخش صورت گرفته و همکاران ما در همه بخش های فنی و عملیاتی در تلاش هستند که سالانه بتوانند این بخش از بودجه را جذب کرده تا بتوانیم عقب ماندگی سنوات قبل خود را کمتر کنیم و تاسیسات به روز و ایمنی را داشته باشیم.

یکی از مواد قانونی مستتر در پروژه های اجرایی بزرگ، بحث مسئولیت اجتماعی از سوی شرکت ملی نفت می باشد. در این حوزه آیا تاکنون کاری صورت گرفته است یا می توان نویدی به مردم علی الخصوص ساکنان مناطق نفتخیز داد؟

در خصوص مسئولیت های اجتماعی قاعدتاً یکی از ارکان بسیار مهم هر شرکت بزرگی، چه تولیدی و چه خدماتی بحث رسیدگی به محیط پیرامون خودش است. این بحث علاوه بر اینکه در بعضی قسمتها یک تکلیف قانونی است و در این تکلیف قانونی، قانونگذار برای ما مشخص کرده که چه درصدی از پروژه ها باید در بخش مسئولیت های اجتماعی هزینه شود. صرفنظر از این بخش، قاعدتا ما بخاطر تسهیل در کار روزانه عملیات تولید، نیازمند توجه به محیط پیرامونی هستیم. چون محیط پیرامونی ما متشکل از پرسنل و سازمان ما است. همانطور که می دانید در شهرها و روستاهای نفتی نیروهای ما پراکنده هستند و اگر مشکلات آنها را در بخش هایی که مقدور است مرتفع کنیم در واقع از نگاه دیگری می توانیم بگوییم امورات نیروها و پرسنل خودمان را مرتفع می کنیم. پس بحث مسئولیتهای اجتماعی علاوه بر اینکه یک تکلیف قانونی است از لحاظ مدیریتی و سازمانی هم حائز اهمیت است. لذا شرکتهای بزرگ تولیدی و خدماتی حتما باید به محیط پیرامونی خود توجه کنند و براساس نیازمندیهایی که اعلام می شود در حد بضاعت حتما اقدامات مثبتی انجام دهند. بر همین اساس در شرکت ملی نفت نیز یک بخشی بنام “مسئولیت های اجتماعی”وجود دارد که تمام درخواست های شرکتها در خصوص مسئولیت های اجتماعی در آنجا متمرکز شده و به نوعی برای انها پروژه تعریف شده و متناسب با حوزه های نیازمند، تامین هزینه می شود که با توجه به هماهنگی هایی که بعضا با نماینده های حوزه های انتخابیه و استانداری های محترم و معاون عمرانی استاندار هر استان صورت می گیرد، این پروژه ها آنجا عملیاتی می شوند. به غیر از امکانات و تجهیزاتی که شرکت های پنجگانه بهره بردار در حوزه های نفتی اعم از کارون، مارون، گچساران ،آغاجاری و مسجدسلیمان بصورت روزانه و مستمر و گاهاً بنا به ضرورت در اختیار روستاها و شهرهای محیط پیرامونی خود قرار داده تا نیازهای خود را مرتفع کنند. منتهی بخشی از کار بصورت کاملاً فرآیندی و پروژه ای دنبال شده و بخشی بصورت موردی و بنابه فراخور حال انجام شده که توسط مسئولین محلی اعلام شده و مشکلات را مرتفع می نمایند. نمونه بارز آن سیل سال 1398 بوده که شرکت نفت با تمام توان و پتانسل خود پای کار آمد. همینطور، در بحث زلزله اندیکا نیز با تخصیص امکانات فیزیکی و مالی تقریبا نقش سازنده خودش را نشان داده است و نسبت به دغدغه های شهری و استانی بی تفاوت نماند.

حضور شرکت نفت در خوزستان و بخصوص تمرکز بسیاری از نیروها، تجهیزات و ناوگان آن در مرکز استان یعنی شهر اهواز نقش این شرکت را در کمک به مدیریت شهری برجسته تر می سازد. در این حوزه شما چه اقداماتی داشته یا چه برنامه هایی پیش رو دارید؟

بله. در خصوص حضور شرکت نفت در حوزه شهر اهواز، ما شرکت کارون را در اهواز داریم که تولید نفت دارد و در کنار این تولید هم خوشبختانه در حوزه کمک رسانی به شهر اهواز و یاری رسانی از طریق مشارکت در مسئولیت های اجتماعی اقدامات بسیار ارزنده ای توسط شرکت مناطق نفتخیز طی شش ماهه دوم سال 1400 انجام شده که یکی از مهمترین آنها بحث کمک مالی به شهرداری اهواز است. اعداد و ارقامی که آقایان براساس تکالیف قانونی از ما طلب کرده اند به عنوان عوارض، ظرفیتی قانونی بود که پرداخت آن در سنوات قبل به دلیل نگاه غلطی که وجود داشت، صورت نگرفته است. این مطالبات مربوط به قریب بیست سال طلب انباشته بود. اما با نشست ها و مذاکرات مفیدی که در این دوره صورت گرفت، در برخی تکالیف که انجام نشده بود از نظر قانونی پول هنگفتی را از ما طلب کرده بودند که با تاکیدی که مدیرعامل شرکت ملی نفت در خصوص مساعدت و کمک به شهرداری ها و ادای تکلیف قانونی نفت به ما داشتند، مناطق نفتخیز هم پای کار آمد و با مذاکراتی که با شهرداری اهواز داشتیم توانستیم عدد قابل ملاحظه ای را به شهرداری تخصیص بدهیم که طبق فرمایش خود آقایان شهرداری، این اقدام در تاریخ روابط شهرداری و نفت در اهواز بی سابقه است. لذا طی این اقدام در اسفند ماه فقط در قسط اول  مبلغ 60 میلیارد تومان از سوی شرکت نفت به شهرداری اختصاص یافت و آقایان شهرداری قول دادند این پول را در پروژه های عمرانی شهرداری صرف کنند و اقداماتی از جمله خرید صد دستگاه اتوبوس برای شهر اهواز انجام دهند.

همانطور که عرض شد این اقدام در نوع خود در روابط صنعت نفت و شهرداری اهواز بی سابقه بوده و مورد توجه و تقدیر شهرداری قرار گرفت. همچنین در بحث های دیگری که شهرداری معمولا با سایر ارگان ها به مشکل برمی خورد همواره نفت پیش قدم بوده و همینطور این پیشگامی در جهت ایفای نقش سازنده و بی بدیل نفت در ارتباط با سایر دستگاه ها و ارگان های شهری نیز به چشم می خورد.

بخش دیگری از مسئولیت های اجتماعی که شرکت مناطق نفتخیز جنوب متولی اجرای آن بوده موضوع نهضت سبز یا درختکاری است که طی آن تعداد 20 هزار اصله نهال درخت مثمر در این راستا کاشته شده و شرکت نفت با این عمل در واقع علاوه بر اینکه بخشی از بار مالی و همچنین عملیاتی شهرداری را کاسته است به زیباسازی و توسعه فضای سبز محیط پیرامونی جهت بهبود کیفیت زیست شهروندان نیز یاری رسانده است و این کار انشالله با جدیت ادامه خواهد یافت.

در خصوص بازگرداندن اختیارات سلب شده از مناطق، چه مدیریتی و چه مالی نیز اگر مقدور است توضیحاتی بفرمایید؟

در خصوص بازگرداندن اختیارات سلب شده از مناطق نفتخیز که فوق العاده حائز اهمیت است، باید عرض شود که با پیگیری های که جناب دکتر خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران برخی از اختیارات در حوزه های مختلف از جمله منابع انسانی، سازمانی ، پرسنلی و مالی به مناطق برگردانده شد که مشکلات زیادی را از پرسنل ما مرتفع کرد و باعث ایجاد انگیزه در سازمان و ادارات شد و این امر نیز در نوع خودش طی پانزده سال اخیر بی سابقه بوده است. ان شاء الله برای اخذ سایر اختیارات در بخش های دیگر نیز در مرحله دوم همچنان پیگیر هستیم.
همانطور که می دانید متاسفانه وزیر سابق، در بخش های مختلف مصوباتی داده بود که طی آن مصوبات هیئت مدیره مناطق به تهران ارسال می شد و شورایی متشکل از چند جوان بی تجربه ی جویای نام، این مصوبات را بررسی می کردند و بعد از مثلاً حدود شش ماه جوابی می دادند که این مصوبات رد یا تایید شده. ما در هیچ کجای قانون این موضوع و این مدل کار کردن را نداریم که این مهم هم اصلاح شده است.
چنین رویه ای چه در حوزه منابع انسانی و چه عملیاتی و چه در حوزه تاسیساتی در حقیقت قدرت عمل و انعطاف پذیری و قدرت عملیاتی مناطق نفت خیز جنوب را شدیداً محدود می کرد که خوشبختانه بخش اعظمی از این تنگناها شناسایی شد و پیگیری و لغو این بخشنامه ها در دستور کار قرار گرفت که از سوی هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران و وزیر محترم پیگیری شد و قدرت عمل زیادی را به مناطق نفتخیز جنوب برگرداند که واقعاً این هم در نوع خود بی سابقه بوده است و لازم است تشکر ویژه ای از جناب آقای وزیر و دکتر خجسته مهر بنماییم.

با تشکر از شما که فرصت این گفتگو را به ما دادید.